ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ သိန္းနဲ႔ခ်ီ ေသဆုံးခဲ့တဲ့ နာဂစ္မုန္တုိင္း တုိက္ခုိက္ခံခဲ့ရတာ ဒီကေန႔ ၄ ႏွစ္ ျပည့္ခဲ့ပါၿပီ။ နာဂစ္မုန္တုိင္းဒဏ္ကုိ အဆုိးဆုံးခံခဲ့ရတဲ့ ဧရာ၀တီ ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚေဒသက ျပည္သူေတြ ၄ ႏွစ္အၾကာမွာ ဘယ္ေလာက္ ဘ၀ေတြကုိ ျပန္လည္ ထူေထာင္ႏုိင္ၾကပါသလဲ၊ ကူညီေထာက္ပံ့မႈေတြကုိေရာ ဘယ္ေလာက္ လုံလုံေလာက္ေလာက္ ရရွိခဲ့ၾကပါသလဲ။ ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚေဒသက တခ်ဳိ႕ျပည္သူေတြကေတာ့ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ မႈေတြ ဘက္စံုမွာ သိသိသာသာ ရွိမလာေသးဘူးလုိ႔ ေျပာေနၾကပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ စုံးစမ္းထားတဲ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။

ျမန္မာ့သမုိင္းမွာ အဆုိးရြားဆုံးနဲ႔ လူအေသအေပ်ာက္ အမ်ားဆုံးလုိ႔ သတ္မွတ္ရမယ့္ ဒီ နာဂစ္မုန္တုိင္းဒဏ္ ခံခဲ့ရတာ ၄ ႏွစ္ၾကာခဲ့ေပမယ့္လည္း အခုခ်ိန္ထိ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈလုပ္ငန္းေတြ သိသိသာသာ တုိးတက္မလာေသးတဲ့ အေပၚ ေဒသခံေတြက အားမလုိ အားမရ ျဖစ္ေနၾကတာပါ။
စီးပြားေရးနဲ႔ လယ္ယာက႑ကုိ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ စပါးက်ည္လုိ႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ဒီ ျမစ္၀ ကၽြန္းေပၚေဒသက လယ္သမားေတြဟာ အရင္ နာဂစ္ မျဖစ္ခင္တုန္းက အေနအထားထက္ စုိက္ပ်ဳိးမႈႏႈန္းဟာ အဆေပါင္းမ်ားစြာ ေလ်ာ့က်သြားတယ္လုိ႔ လပြတၱာၿမိဳ႕နယ္ NLD ဒုတိယဥကၠ႒ ေဒါက္တာေအးၾကဴက အခုလုိ ေျပာျပပါတယ္ဗ်။
"လယ္သမားေတြက လယ္ေတြ အျပည့္မစိုက္ႏိုင္ၾကဘူး။ ဟုိးတုန္းကဆို လယ္ေတြက အဲဒီ ေအာက္ဘက္ တေၾကာမွာ လယ္ေတြက နင္းကန္ရတာေပါ့။ အခု လယ္စရိတ္ေတြ မခံႏုိင္လို႔ ေျမအျပည့္မစုိက္ႏိုင္ဘူး။ ဆယ္ပံုတပံုေလာက္ပဲ စိုက္ႏိုင္တယ္။ နာဂစ္ျဖစ္ပီး ေနာက္ႏွစ္ေတြ၊ ေနာက္ႏွစ္ေတြက်ေတာ့ ထြက္ေျမ က်ေတာ့ စပါးေတြက မရဘူး။ ၃-၄ ႏွစ္ေလာက္ စပါးေတြက ႐ႈံးတယ္။ ဒီႏွစ္ေတာ့ စပါးေတာ့ ရမ လား ေအာက္ေမ့တယ္။ ဒီႏွစ္မွာ စပါးေစ်းေတြကက်ေတာ့ လယ္သမားေတြ ေတာ္ေတာ္ဒုကၡေရာက္တယ္။ လယ္သမားေတြ အေျခအေနဆိုးေနတယ္။ စီးပြားေရးက နာဂစ္ျဖစ္ၿပီး ေတာ္ေတာ္က်တယ္။ နာဂစ္မျဖစ္ခင္ ေတာ္ေတာ္ခ်မ္းသာေနတဲ့ ပင္လယ္ပိုင္းက နာဂစ္ျဖစ္ၿပီးတဲ့အခါက်ေတာ့ စီးပြားေရးပိုဆိုးလာတယ္။
ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈအပိုင္းမွာ ဆားဆိုလည္း ဆားေစ်းကဂၽြမ္းျပန္က်ေနတာ။ ဆားသမားေတြလည္း နာဂစ္ျဖစ္ၿပီးကတည္းက ဒုကၡေရာက္ေနတာ"
ပညာေရးက႑နဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔လည္း လပြတၱာၿမိဳ႕နယ္မွာ လူမႈေရးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ ကုိေမာင္ၾကင္က အခုလုိ ရွင္းျပပါတယ္။
"ပညာေရးက႑မွာေတာ့ အျပည့္စံုႀကီးေတာ့လည္း မဟုတ္လွဘူး။ တခ်ဳိ႕နယ္ေျမေတြမွာေတာ့ အေဆာက္အဦးကလည္း အခုိင္အမာေတာ့ မဟုတ္ဘူးေပါ့ေလ။ ျပန္ေဆာက္ထားတာေလးေတြလည္း ရွိတယ္။ ေက်ာင္းလည္းေက်ာင္း shelter လည္း shelter ဆိုၿပီးေတာ့ - သေဘာက မုန္တုိင္းက်လာခဲ့လို႔ ရွိရင္ ေရွာင္လုိ႔ရေအာင္ဆိုၿပီးေတာ့ အေဆာက္အဦးေလးေတြ ေဆာက္ေပးထားတာ ရွိတယ္။ အဲဒီ အေဆာက္အဦးမွာ တခ်ဳိ႕က ပညာသင္တယ္။ တခ်ဳိ႕က်ေတာ့လည္း အဲဒါကို ပိတ္ထားၿပီးေတာ့ မုန္တုိင္းသင့္တဲ့အခါမွာ အသံုးခ်ဖို႔ေလာက္ပဲ သံုးၿပီးေတာ့ ေက်ာင္းအျဖစ္နဲ႔ မသံုးတဲ့ဟာေတြလည္း ရွိတယ္။ ေက်ာင္းအျဖစ္ သီးသန္႔ႀကီးရယ္လို႔ လာၿပီးေဆာက္ေပးတဲ့လူကေတာ့ နည္းပါတယ္။"
နာဂစ္ျဖစ္ၿပီးခါစက ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပမွာရွိတဲ့ NGO ေတြနဲ႔ အဖြဲ႔အစည္းအေတာ္မ်ားမ်ားက က်န္းမာေရး၊ ပညာေရးနဲ႔ လယ္ယာက႑ေတြမွာ အကူအညီေတြ အလုံးအရင္းနဲ႔ ေပးခဲ့ေပမယ့္ အခုခ်ိန္မွာ အဲဒီ အကူအညီေတြ မရွိၾကေတာ့တဲ့အတြက္ ေဒသခံေတြအေနနဲ႔ အခက္အခဲ အမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ရင္ဆုိင္ေနၾကရတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
လပြတၱာၿမိဳ႕က နာဂစ္မုန္တုိင္းဒဏ္ ခံခဲ့ရသူေတြ လက္ရွိ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့အေျခအေနကုိေတာ့ ၿမိဳ႕ခံ ကုိေဇာ္ေလးက ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းပဲ ဗြီအုိေအကုိ အခုလုိ ေျပာျပပါတယ္။
"နာဂစ္ကေတာ့ ဘာမွမထူးဘူး။ လူေတြငတ္ေနတာပဲ ထူးတယ္ အကိုေရ႕။ အစိုးရကလည္း လက္ပိုက္ ၾကည့္ေနတယ္။ NGO အကူအညီေတြက လံုးဝရပ္သေလာက္ျဖစ္ေနၿပီဆိုေတာ့ လုပ္ေနက် လုပ္ငန္းရွင္ေတြ က အလုပ္ေတြ မလုပ္ႏုိင္ၾကေတာ့ဘူး။ မိ႐ိုးဖလာလုပ္ေနၾကတဲ့ ေတာင္သူေတြ၊ ဆားဖိုသူႀကီးေတြက လုပ္ဖို႔ အရင္းအႏွီးလည္းမရွိဘူး၊ လူအင္အားလည္းမရွိဘူး ျဖစ္သြားၿပီ။ အဲဒါကို အဓိက ပံ့ပိုးကူညီႏုိင္တဲ့လူနဲ႔ အဖဲြ႔အစည္းေတြလည္းမရွိဘူး။ အစိုးရကလည္း လက္ပိုက္ၾကည့္ေနတယ္။ ဒီလိုေႏြမ်ဳိးဆို ေရအတြက္ပါ ဒုကၡေရာက္ေနတာေပါ့။ နယ္ေတြမွာ"
ေဒသခံေတြ အခုခ်ိန္မွာ အဓိက လုိအပ္ေနတာကေတာ့ စီးပြားေရးလုပ္ကုိင္ႏုိင္ဖုိ႔ မတည္ေငြျဖစ္တယ္ လုိ႔ လည္း ကုိေဇာ္ေလးက ရွင္းျပပါတယ္။
"လိုအပ္တဲ့ဥစၥာ အဓိကကေတာ့ ေငြေရးေၾကးေရး ပံ့ပိုးမႈေပါ့။ ေငြေရးေၾကးေရးကိုလည္း ႏွစ္ရွည္ စီမံကိန္း မ်ဳိးေတြနဲ႔ ေငြေထာက္ပံ့တဲ့သူကလည္း မဆံုး႐ႈံးရေအာင္ ဘယ္ေန႔ဆို ဘယ္ပံုစံ၊ ဘယ္ေန႔ဆို ဘယ္ပံုစံ လုပ္တဲ့သူေတြလည္း limit နဲ႔ ဒီအေပၚမွာ ကြင္းဆင္းၿပီးေတာ့ ဒီေငြေရးေၾကးေရးေတြ မဆံုး႐ႈံးရေအာင္ - လုပ္ငန္းရွင္ေတြကလည္း လုပ္ငန္းခြင္မွာ ေငြသံုးစဲြတာ ထိေရာက္မႈရွိလား၊ မရွိလား ဒါေတြကို ေသခ်ာ ကြင္းဆင္းၿပီး ေလ့လာၿပီးေတာ့ တဆင့္ခ်င္းလုပ္သြားမွ ရမွာ။"
ဒါကေတာ့ နာဂစ္မုန္တုိင္း တုိက္ခတ္ၿပီး ၄ ႏွစ္ၾကာလာၿပီးတဲ့ေနာက္ မုန္တုိင္းဒဏ္ခံခဲ့ရတဲ့ ေဒသခံေတြ ရဲ႕ ေျပာျပခ်က္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံ ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚေဒသေတြနဲ႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တုိ႔မွာ ၀င္ေရာက္တုိက္ခတ္ခဲ့တဲ့ အဲဒီ နာဂစ္ မုန္တုိင္းေၾကာင့္ လူေပါင္း သိန္းနဲ႔ခ်ီ ေသဆုံးခဲ့တယ္လုိ႔ ခန္႔မွန္းထားၾကတာပါ။ တခ်ဳိ႕ေဒသေတြမွာ မုန္တုိင္းေၾကာင့္ ရြာလုံးကၽြတ္ ပ်က္ဆီးသြားတာေတြ ရွိခဲ့တာေၾကာင့္ မုန္တုိင္းဒဏ္ခံခဲ့ရတဲ့ ေဒသေတြမွာ စီးပြားေရးနဲ႔ မိရုိးဖလာ စုိက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းေတြ ပ်က္ဆီး ဆုံးရႈံးခဲ့ရတာပါ။
မုန္တုိင္း ျဖစ္ျဖစ္ခ်င္း ႏုိင္ငံတကာက အကူအညီေပးဖုိ႔ အဲဒီအခ်ိန္က စစ္အစုိးရကုိ ကမ္းလွမ္းခဲ့ေပမယ့္ အာဏာပုိင္ေတြက ျငင္းဆန္ခဲ့တဲ့အတြက္ မဆုံးရႈံးသင့္တာေတြ ပုိၿပီး ဆုံးရႈံးၾကရတယ္ လုိ႔ ေ၀ဖန္ ေျပာဆုိမႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။