႐ႈံးေႂကြးကို ဘယ္သူေတြ ေပးဆပ္ၾကမလဲ

ျမန္မာ ေဘာလံုး အကယ္ဒမီမွ သင္တန္းသားမ်ား ေဘာလံုး ေလ့က်င့္ေနစဥ္ (ဓာတ္ပံု – Reuters)

ျမန္မာ့လက္ေရြးစင္ ေဘာလုံးအသင္းသည္ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ခဲ့သည့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ေဘာလုံးအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ တံခြန္စိုက္ ေဘာလုံးၿပိဳင္ပြဲ တိုက္ဂါးဖလားမွ စကာ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဆူဇူကီး ဖလားပြဲအထိ တႀကိမ္တည္းသာ အႀကိဳဗိုလ္လုပြဲ အဆင့္ ေရာက္ခဲ့သည္။ က်န္ၿပိဳင္ပြဲ အားလုံးတြင္ အုပ္စုအဆင့္မွာ ႐ႈံးနိမ့္ခဲ့ၿပီး ၿပိဳင္ပြဲမွ ထြက္ခဲ့ရသည္ခ်ည္း ျဖစ္သည္မွာ ေတာ္ေတာ္ ထူးဆန္းေနသည္။

၁၉၉၆

ပထမဆုံးအႀကိမ္ တိုက္ဂါးဖလား အားဆီယံ ေဘာလုံးအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ တံခြန္စိုက္ ေဘာလုံးၿပိဳင္ပြဲကို တိုက္ဂါးဘီယာ႐ုံးခ်ဳပ္တည္ရာ အာဆီယံေဒသမွ ၁၀ ႏိုင္ငံစလုံး ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့သည္။ ျမန္မာ၊ ဗီယက္နမ္၊ ကေမၻာဒီးယား၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ လာအိုအသင္းတို႔က အုပ္စု (က) တြင္ ကစားရသည္။

ထိုင္း၊ မေလးရွား၊ စင္ကာပူ၊ ဘ႐ူႏိုင္းႏွင့္ ဖိလစ္ပိုင္အသင္းတို႔က အုပ္စု (ခ) တြင္ ကစားၾကရသည္။ ျမန္မာ့လက္ေရြးစင္ အသင္းသည္ ၄ ပြဲကစားရာ ၂ ပြဲႏိုင္၊ ၂ ပြဲ႐ႈံးျဖင့္ ၿပိဳင္ပြဲမွ ထြက္ခဲ့ရသည္။

ျမန္မာအသင္းသည္ ကေမၻာဒီယားအသင္းကို ၅း၀ ဂိုး၊ လာအိုအသင္းကို ၄း၂ ဂိုးတို႔ျဖင့္ ႏိုင္သည္။ အင္ဒိုနီးရွားအသင္းကို ၁း၆ ဂုိး၊ ဗီယက္နမ္အသင္းကို ၁း၄ ဂိုးတို႔ျဖင့္ ႐ႈံးခဲ့ရျခင္း ျဖစ္သည္။

ပထမဆုံး တိုက္ဂါးဖလား ေဘာလုံးပြဲတြင္ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့သည့္ ျမန္မာ့ လက္ေရြးစင္ ေဘာလုံးသမားမ်ားမွာ စိုင္းေမာင္ေမာင္ဦး (မီးရထား)၊ ေဇာ္၀င္း (ဘ႑ာ/အခြန္)၊ ေနာက္တန္း- ေစာျမေသြး (ဘ႑ာ/အခြန္)၊ မင္းေဇာ္ဦး (စည္ပင္)၊ ျမင့္ေဌး (ၾကည္းတပ္)၊ ေဇာ္ေလးေမာင္ (ၾကည္းတပ္)၊ စန္းဦး (လယ္/စိုက္)၊ အလယ္တန္း- ေမာင္ေမာင္ဦး (ပို႔ေဆာင္ေရး)၊ ခ်စ္ႏိုင္ (ၾကည္း)၊ တင့္ေဇာ္ (ၾကည္း)၊ တင္မ်ိဳးေအာင္ (ျပည္ထဲေရး)၊ သန္းေ၀ (ေဆာက္လုပ္ေရး)၊ ေရွ႕တန္း – တင္ေထြး(ၾကည္း)၊ ၀င္းေအာင္ (ဘ႑ာ/အခြန္)၊ ေမာင္ေမာင္ေဌး (စည္ပင္)၊ ေဇာ္၀င္းထြန္း (စည္ပင္)၊ မ်ိဳးလႈိင္၀င္း (ဘ႑ာ/အခြန္)ႏွင့္ ေက်ာ္မင္းဦး (မီးရထား)တို႔ ျဖစ္သည္။ နည္းျပအဖြဲ႕မွာ မစၥတာရာတိုဒိုမာဗစ္ခ်္ (ယူဂို)ႏွင့္ ဦးမ်ိဳး၀င္းညြန္႔ (ျမန္မာ)၊ အုပ္ခ်ဳပ္သူအျဖစ္ ဦးလွတင္၊ အသင္းေခါင္းေဆာင္ ဦးကိုကိုေလးတို႔ ျဖစ္ၾကသည္။

ယင္း ၁၉၉၆ ခုႏွစ္မွ စတင္ခဲ့သည့္ အ႐ႈံးသံသရာမွာ ၂၀၁၂ အထိ မဆုံးႏိုင္ေသးပဲ ရွိသည္။

ေျခစစ္ပြဲ

၁၉၈၃ ခုႏွစ္ တိုက္ဂါးဖလား ေဘာလုံးၿပိဳင္ပြဲ ေနာက္ဆုံးအဆင့္တြင္ ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္ခြင့္ ရေရးအတြက္ ျမန္မာ့လက္ေရြးစင္ ေဘာလုံးအသင္းသည္ ဘ႐ူႏိုင္း၊ လာအို လက္ေရြးစင္ ေဘာလုံး အသင္းမ်ားႏွင့္ အတူ ေျခစစ္ပြဲ ကစားခဲ့ရေသးသည္။ မတ္လ ၁၄ ရက္တြင္ ရန္ကုန္ သု၀ဏၰ အားကစား ၿပိဳင္၀င္း၌ ဘ႐ူႏိုင္းအသင္းႏွင့္ ပထမပြဲ ကစားရာ ၄း၁ ဂိုးျဖင့္ ႏိုင္သည္။ မ်ိဳးျမင့္ေထြး၊ မ်ိဳးလႈိင္၀င္း၊ ထြန္းထြန္းစိုးႏွင့္ ေအာင္ခိုင္တို႔က တဂိုးစီ သြင္းသည္။

မတ္လ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ လာအိုအသင္းႏွင့္ ကစားရၿပီး ၃း၁ ဂိုး (ထြန္းထြန္းစိုး-၂၊ မ်ိဳးလႈိင္၀င္း-၁)ျဖင့္ႏိုင္သည္။ ဗီယက္နမ္ ႏိုင္ငံတြင္  ျပလုပ္သည့္ တိုက္ဂါးဖလား ေနာက္ဆုံးဗိုလ္လုပြဲအဆင့္တြင္ ထိုင္း၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ ဖိလစ္ပိုင္အသင္းတို႔ႏွင့္ အတူ ကစားရသည္။ ဖိလစ္ပိုင္ အသင္းကို ၅း၂ ဂိုးျဖင့္ႏိုင္သည္။ ထိုင္းႏွင့္ ၁း၁ ဂိုးစီ သေရက်သည္။ အင္ဒိုနီးရွားကို ၂း၆ ျဖင့္ ႐ႈံးသည္။ အုပ္စု အဆင့္ကပင္ ထြက္ခဲ့ရျပန္သည္။ သို႔ေသာ္ အုပ္စု တတိယ ရသျဖင့္ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ တိုက္ဂါးဖလား ေဘာလုံးၿပိဳင္ပြဲအတြက္ ေျခစစ္ပြဲ မ၀င္ရပါ။

၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္

၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ တိုက္ဂါးဖလားပြဲ အုပ္စ (က)တြင္ ထိုင္း၊ အင္ဒိုနီးရွားႏွင့္ ဖိလစ္ပိုင္တို႔ႏွင့္ ကစားရသည္။ ဖိလစ္ပိုင္အသင္းကို ၃း၁ ျဖင့္ႏိုင္ သည္။ အင္ဒိုနီးရွားအသင္းကို ၁း၅ ျဖင့္ ႐ႈံးၿပီး တတိယအဆင့္ျဖင့္ ၿပိဳင္ပြဲမွ ထြက္ခဲ့ရျပန္သည္။

၂၀၀၂

၂၀၀၂ ခုႏွစ္ တိုက္ဂါးဖလားၿပိဳင္ပြဲကို အင္ဒိုနီးရွားႏွင့္ စင္ကာပူႏိုင္ငံတို႔က ပူးတြဲက်င္းပသည္။ ျမန္မာအသင္းမွာ အင္ဒိုနီးရွား ႏိုင္ငံတြင္ က်င္းပသည့္ အုပ္စု (က)တြင္  အင္ဒိုနီးရွား၊ ဗီယက္နမ္၊ ကေမၻာဒီးယား၊ ဖိလစ္ပိုင္တို႔ႏွင့္ အတူ ကစားရသည္။ ဖိလစ္ပိုင္ အသင္းကို ၆း၁ ဂိုး၊ ကေမၻာဒီးယားအသင္းကို ၅း၁ ဂိုးျဖင့္ ႏိုင္သည္။ အင္ဒိုနီးရွားႏွင့္ တဂိုးစီ သေရက်သည္။ ဗီယက္နမ္ကို ၂း၄ ျဖင့္ ႐ႈံးသည္။ ၂ ပြဲႏိုင္၊ ၁ ပြဲ သေရျဖင့္ (၇)မွတ္ရေသာ္လည္း အုပ္စုမွပင္ ထြက္ခဲ့ရသည္။ ဗီယက္နမ္က သုံးပြဲႏိုင္ တပြဲသေရျဖင့္ (၁၀) မွတ္ရသည္။ အင္ဒိုနီးရွားက ၂ ပြဲႏိုင္၊ ၂ ပြဲသေရျဖင့္ (၈) မွတ္ရသည္။

၂၀၀၄

ေျခာက္ႀကိမ္ေျမာက္ တိုက္ဂါးဖလား ေဘာလုံးၿပိဳင္ပြဲကို ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၈ မွ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီ ၁ ရက္အထိ စင္ကာပူႏွင့္ ဗီယက္နမ္တို႔တြင္ က်င္းပသည္။ ျမန္မာ့လက္ေရြးစင္ ေဘာလုံးအသင္းမွာ အုပ္စု (ခ)တြင္ ထိုင္း၊ မေလးရွား၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ အေရွ႕တီေမာ အသင္းတို႔ႏွင့္ ကစားရသည္။ ဖိလစ္ပိုင္ အသင္းကို ၁း၀၊ မေလးရွားအသင္းကို ၁း၀၊ အေရွ႕တီေမာကို ၃း၁ ျဖင့္ ႏိုင္ၿပီး ထိုင္းႏွင့္ ၁ ဂိုးစီ သေရက်သည္။ ရမွတ္ ၁၀ မွတ္ျဖင့္ အုပ္စု ဒုတိယ ရသည္။

ျမန္မာ့လက္ေရြးစင္ အသင္း တိုက္ဂါးဖလားၿပိဳင္ပြဲတြင္ ပထမဆုံး အႀကိဳဗိုလ္လုပြဲ တက္ေရာက္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။

အႀကိဳဗိုလ္လုပြဲမ်ားကို အိမ္ကြင္း၊ အေ၀းကြင္းအျဖစ္ ကစားရသည္။ ျမန္မာေဘာလုံးအဖြဲ႕ခ်ဳပ္က ရန္ကုန္တြင္ လက္ခံျခင္း မျပဳဘဲ မေလးရွားႏိုင္ငံ ကြာလာလမ္ပူၿမိဳ႕ကို အိမ္ကြင္းအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ သတ္မွတ္ခဲ့သည္။ တဖက္အုပ္စုမွ ဒုတိယရသည့္ စင္ကာပူ အသင္းႏွင့္ ပထမပြဲ အျဖစ္ ကြာလာလမ္ပူတြင္ ကစားရာ ၃း၄ ျဖင့္ ႐ႈံးသည္။ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီ ၂ ရက္ေန႔၌ စင္ကာပူသို႔  သြားကစားရသည္။ ျမန္မာ အသင္းမွ ရန္ပိုင္၊ ေဇာ္လင္းထြန္း၊ မင္းသူတို႔ အထုတ္ခံရၿပီး အခ်ိန္ပိုက်မွ စင္ကာပူတို႔က ၂ ဂိုးႏိုင္ၿပီး ၄း၂ ျဖင့္ ႏိုင္သြားသည္။ တတိယေနရာ လုပြဲ၌လည္း မေလးရွားကို ၁း၂ ျဖင့္ ႐ႈံးၿပီး စတုတၳသာ ရသည္။

၂၀၀၆ ျပည့္ႏွစ္တြင္ တိုက္ဂါးဘီယာ ကုမၸဏီမွ ၿပိဳင္ပြဲေထာက္ပံ့မႈကို ျပန္လည္႐ုပ္သိမ္းသြားသည္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္က်မွ ဆူဇူကီးကုမၸဏီက ေထာက္ပံ့ၿပီး ဆူဇူကီးဖလားပြဲဆိုၿပီး ေဘာလုံးၿပိဳင္ပြဲ က်င္းပခဲ့သည္။ ဆူဇူကီးဖလားပြဲဦးထြက္ ၿပိဳင္ပြဲမွာမူ ျမန္မာ့လက္ေရြးစင္ ေဘာလုံး အသင္းသည္ ကေမၻာဒီးယားကို ၃း၂ ျဖင့္ႏိုင္ၿပီး၊ အင္ဒိုနီးရွားကို ၀း၃၊ စင္ကာပူကို ၁း၃ ျဖင့္ ႐ႈံးသည္။ အုပ္စုအဆင့္ တတိယျဖင့္ အုပ္စုမွပင္ ထြက္ခဲ့ရသည္။

၂၀၁၀ ခုႏွစ္ တိုက္ဂါးဖလားပြဲတြင္မူ ျမန္မာ့ လက္ရြးစင္ ေဘာလုံးအသင္းသည္ ဗီယက္နမ္၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ စင္ကာပူ အသင္းတို႔ႏွင့္ တအုပ္စု တည္း ကစားရသည္။ ၃ ပြဲကစားရာတြင္ ၁ ပြဲသာ သေရ ရရွိၿပီး ၂ပြဲ႐ႈံးကာ၊ ၂ ဂိုးသြင္းၿပီး ၉ ဂိုး ျပန္အသြင္းခံရသည္။ အႏုတ္ ၇ ဂိုးျဖင့္ စတုတၳေနရာတြင္ ရပ္တည္ႏိုင္ခဲ့သည္။

၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ဆူဇူကီးဖလား ၿပိဳင္ပြဲတါင္ စတုတၳရသျဖင့္ ၂၀၁၂ ၿပိဳင္ပြဲအတြက္ လာအို၊ အေရွ႕တီေမာ၊ ဘ႐ူႏုိင္း၊ ကေမၻာဒီးယား အသင္းတို႔ ႏွင့္အတူ ေျခစစ္ပြဲကစားရသည္။ ၃ ပြဲႏိုင္၊ ၁ ပြဲသေရ၊ ရမွန္ ၁၀ ျဖင့္ ေျခစစ္ပြဲေအာင္သြားသည္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဆူဇူကီးဖလား ေနာက္ဆုံးအဆင့္ ၿပိဳင္ပြဲတြင္မူ ဗီယက္နမ္ႏွင္႔ ၁ ဂိုးစီသေရက်ၿပီး၊ ထိုင္းအသင္းကိုမူ ၀း၄၊ ဖိလစ္ပိုင္ အသင္းကို ၀း၂ ျဖင့္ ႐ႈံးသည္။ ၃ ပြဲ ကစားရာ ၁ ဂိုး (ပယ္နယ္လ္တီ)သာ သြင္းႏိုင္ၿပီး ၇ ဂိုး ျပန္အသြင္းခံရသည္။ တိုက္ဂါးႏွင့္ ဆူဇူကီး ေဘာလုံးၿပိဳင္ပြဲမ်ားတြင္ အဆိုးရြားဆုံး ႐ႈံးနိမ့္မႈပင္ ျဖစ္သည္။

အေကာင္းဆုံး ျပင္ဆင္ထားပါလ်က္ႏွင့္ အဆိုးဆုံး႐ႈံးနိမ့္ခဲ့ရျခင္းမွာ ထူးဆန္းၿပီး အံ့ၾသစရာေကာင္းသည္။ တခ်ိန္က အေကာင္းဆုံး ၿပိဳင္ဘက္အသင္းတြင္ မပါသည့္ ဖိလစ္ပိုင္အသင္းကို သေရမွ အ႐ႈံးသို႔ က်ဆင္းလာသည္မွာ အဘယ္ေၾကာင့္နည္းဟု ေမးစရာ ေမးခြန္းမ်ား ရွိလာေနၿပီ ျဖစ္သည္။

၁၉၇၂ ခုႏွစ္ ျမဴးနစ္ အိုလံပစ္ ေဘာလုံးၿပိဳင္ပြဲ အသန္႔ရွင္းဆုံးဆု ရရွိသည့္ အသင္း၊ အာရွ အားကစားၿပိဳင္ပြဲ ေရႊတံဆိပ္ ႏွစ္ႀကိမ္ရ အသင္း၊ ကြ်န္းဆြယ္အားကစားၿပိဳင္ပြဲ ေဘာလုံးေရႊတံဆိပ္ ၅ ႀကိမ္ရ အသင္း၊ ပတ္ခ်ဳံဟီး (ကိုးရီးယား)၊ မာေေဒးကား (မေလးရွား) ဂ်ကာတာဖလား (အင္ဒိုနီးရွား)၊ အာရွလူငယ္ေဘာလုံးပြဲမ်ားတြင္ ေအာင္ျမင္မႈ တံခြန္လႊင့္ထူႏိုင္ခဲ့သည့္ ျမန္မာေဘာလုံးအသင္း၏ ဂုဏ္သိကၡာကို ေစာင့္ထိန္းေပးရန္မွာ ယေန႔ ေဘာလုံးအသိုင္းအ၀န္းတြင္ မဟာတာ၀န္ႀကီးရွိေနသည္။

မည္သူေတြက မည္ကဲ့သို႔ တာ၀န္ေက်ေအာင္ ထမ္းေဆာင္ၾကမည္ ဆိုသည္မွာလည္း ေတြးရခက္ႀကီး ရွိေနပါေသးသည္။  ။