မဇၥ်ိမသတင္းဌာန ။ ။ တဘက္သတ္ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္း သတ္ျဖတ္မွႈမ်ား၊ ဥပေဒအရ ရပိုင္ခြင့္မ်ားအေပၚ
ျငင္းဆိုမွႈမ်ားႏွင့္ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းျခင္း ခံရသူမ်ားအေပၚ ႏွိပ္စက္ညွဥ္းပန္းမွႈမ်ား ႏွင့္ လံုျခံဳေရးႏွင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႔အင္အား အလြန္အကၽြံ အသံုးျပဳမွႈ အပါအဝင္ ရခုိင္ျပည္နယ္ အတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ေနသည္ဟူေသာ စြပ္စြဲခ်က္မ်ား
ႏွင့္ ပတ္သတ္၍ လြတ္လပ္၍ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ေလာက္ေသာ စံုစမ္းစစ္ေဆးမွႈ တရပ္ျပဳလုပ္ရန္ ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ ေသာမတ္စ္အိုေဟး ကြင္တားနားက ေတာင္းဆိုလိုက္သည္။
“ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ဘာေတြျဖစ္ခဲ့သလဲဆိုတာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ဖို႔နဲ႔ တာဝန္ခံမွႈေတြ ရွိဖို႔ဟာ အေျခခံ က်ၿပီး အေရးႀကီးလွပါတယ္” ဟု ေသာမတ္စ္ ကြင္တားနားက သူ၏ ေျခာက္ရက္ၾကာ အခ်က္အလက္ ရွာေဖြ ေလ့လာ စံုစမ္းေရး ခရီးစဥ္ ၿပီးဆံုးခဲ့သည့္ စေနေန႔က ေျပာၾကားလိုက္သည္။
“ဒါေတြ မပါဘဲ ျပန္လည္စည္းလံုးညီညြတ္ေရးဟာ မျဖစ္ႏုိင္သလို ပံုႀကီးခ်ဲ႕မွႈေတြနဲ႔ လိုရာဆြဲၿပီး သတင္းပံုဖ်က္မွႈေတြက သံသယေတြနဲ႔ တင္းမာမွႈေတြကို ပုိမို ေတာက္ေလာင္လာေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု သူက ဆုိသည္။
စံုစမ္းစစ္ေဆးမွႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္အတြက္ ျမန္မာ့ လႊတ္ေတာ္သည္ အသင့္ေတာ္ဆံုးျဖစ္သည္ ဟုလည္း ကြင္တားနားက ဆိုသည္။
“ခက္ခဲၿပီး လိုအပ္ေနတဲ့ ဒီတာဝန္ကုိ ယူဖုိ႔အတြက္ ေကာ္မရွင္ တရပ္ကုိ ဖြဲ႔စည္းေပးဖုိ႔ အသင့္ေတာ္ဆံုးဟာ ပါတီစံု၊ လူမ်ိဳးစံု ပါဝင္တဲ့ တခုတည္းေသာ အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္တဲ့ လႊတ္ေတာ္လို႔ က်ေနာ္ယံုၾကည္ပါတယ္” ဟု သူ၏ ေၾကညာခ်က္ ထဲတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
“ပထမ အဆင့္ အေနနဲ႔ စစ္မွန္တဲ့ ေကာ္မရွင္ကုိ ဘယ္လို ပံုေဖာ္ဖြဲ႔စည္းသင့္တယ္ ဆိုတာနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ အၾကံဉာဏ္နဲ႔ အျမင္ေတြ ရရွိဖို႔အတြက္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံရသူေတြ အပါအဝင္ သက္ဆိုင္သူ အားလံုး ပါဝင္တဲ့ တိုင္ပင္
ေဆြးေႏြးမွႈ လုပ္ငန္းစဥ္တရပ္ ရွိသင့္ပါတယ္” ဟု ကြင္တားနားက ဆုိသည္။
“ဒီလို ၾကံဳေတြ႔ဖူးတဲ့ တျခားႏုိင္ငံေတြရဲ႕ အေတြ႔အၾကံဳေတြကေန သင္ခန္းစာ ယူသင့္ပါတယ္။ ကုလသမဂၢနဲ႔ တျခား
ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းေတြကလည္း အကူအညီေတြ ေပးပါလိမ့္မယ္” ဟု ဆိုသည္။
ထုိ႔ျပင္ အဖမ္းဆီးခံထားရေသာ ကုလသမဂၢ ဝန္ထမ္း ေျခာက္ဦးကုိ ျပန္လႊတ္ေပးေရး၊ ယံုၾကည္ခ်က္ အက်ဥ္းသားမ်ား အား လႊတ္ေပးေရးႏွင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ တိုက္ခုိက္မွႈမ်ား ရပ္စဲေရးတို႔ကုိလည္း ကြင္တားနားက ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။
ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္ ျဖစ္ပြါးခဲ့သည့္ ပဋိပကၡမ်ားႏွင့္ ပတ္သတ္ေနသည္ဟု ဆိုကာ အဖမ္းခံထားရေသာ ကုလသမဂၢ ဝန္ထမ္း ေျခာက္ဦးႏွင့္လည္း အင္းစိန္ႏွင့္ ဗူးသီးေတာင္ အက်ဥ္းေထာင္မ်ားတြင္ သြားေရာက္ေတြ႔ဆံုကာ ေမးျမန္း ခဲ့သည့္အျပင္ ႏုိင္ငံတကာ အန္ဂ်ီအို အဖြဲ႔မ်ားမွ ဝန္ထမ္း တခ်ိဳ႕လည္း အလားတူ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းျခင္း ခံထားရ သည္ဟု သတင္းမ်ား ရရွိခဲ့ေၾကာင္းလည္း ကြင္တားနားက ဆိုသည္။ အျခား ဖမ္းဆီးခံထားရသူမ်ားမွာ ကမၻာ့စားနပ္ရိကၡာ အစီအစဥ္ (WFP) ႏွင့္ နယ္စည္းမျခား ဆရာဝန္မ်ား အဖြဲ႔မွ ဝန္ထမ္းမ်ား ျဖစ္ၾကသည္ဟု လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔မ်ားက ဆိုၾကသည္။
“က်ေနာ္ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ အင္တာဗ်ဴးေတြကုိ အေျခခံၿပီး ေျပာရမယ္ဆုိရင္ သူတို႔ကုိ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းထားစဥ္မွာ သူတို႔ အေပၚ ဆက္ဆံပံုနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး ျပင္းျပင္းထန္ထန္ စိုးရိမ္မိပါတယ္” ဟု ကြင္တားနားက ေျပာဆိုလိုက္ၿပီး ထုိသူတို႔ အေပၚ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားမွာလည္း အေျခအျမစ္ မရွိဟု ယံုၾကည္ေၾကာင္းႏွင့္ ၎တို႔၏ ရပိုင္ခြင့္မ်ားကုိလည္း ျငင္းပယ္ျခင္း ခံထားရေၾကာင္း ေျပာသည္။
ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္ ဇြန္လအတြင္း ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ားႏွင့္ မူဆလင္ အသုိင္းအဝိုင္းအၾကား ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ပြါးခဲ့ရၿပီး အနည္းဆံုး လူ ၇၈ ဦး ေသဆံုးကာ ေထာင္ႏွင့္ခ်ီ၍ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရသည္ဟု သတင္းမ်ားက ဆိုၾကသည္။
အၾကမ္းဖက္မွႈမ်ားေၾကာင့္ အိုးအိမ္ႏွင့္ စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမ်ား ပ်က္ဆီးဆံုးရွံဳးခဲ့ရသူမ်ား၏ ဒုကၡမ်ားကုိ ကုိယ္တိုင္
ျမင္ခဲ့ရသူ ကြင္တားနားက “ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနဟာ ဆိုးဝါးေနပါတယ္” ဟု မွတ္ခ်က္ခ် သြားသည္။
အိုးအိမ္ဆံုးရွံဳးခဲ့ရသူမ်ား အထူးသျဖင့္ ဒုကၡသည္ စခန္းႀကီးမ်ားတြင္ ခိုလွံႈေနရေသာ ဒုကၡသည္မ်ား၏ အေရးေပၚ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကုိ ကူညီေျဖရွင္းေပးႏုိင္ေရး အတြက္ အေရးေပၚ ဂ႐ုစုိက္မွႈမ်ားလည္း လိုအပ္သည္ဟု သူက ဆိုခဲ့ၿပီး
ျမန္မာအစုိးရ၏ အကူအညီ ေတာင္းခံမွႈအေပၚ တံု႔ျပန္ကူညီရန္ အတြက္လည္း ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအဝိုင္းကုိ တိုက္တြန္းလိုက္သည္။
ထို႔ျပင္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ စည္းလံုးညီညြတ္ေရးအတြက္ ျမန္မာအစုိးရ အေနျဖင့္ ညီညြတ္မွႈကို အေျခခံကာ ရခုိင္ဗုဒၶဘာသာ အသုိင္းအဝိုင္းႏွင့္ ႐ုိဟင္ဂ်ာ အသုိင္းအဝိုင္းအၾကား ခြဲျခားမွႈ မရွိေသာ ေရရွည္နည္းဗ်ဴဟာ တရပ္ လိုအပ္သည္ဟု အေလးအနက္ ေျပာဆိုသည္။
ထုိ႔ျပင္ ကြင္တားနားသည္ ၎၏ ခရီးစဥ္အတြင္း အင္းစိန္အက်ဥ္းေထာင္တြင္ အက်ဥ္းက်ေနသည့္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားႏွင့္လည္း ေတြ႔ဆံုခဲ့ၿပီး ၎တို႔ကို အျမန္ဆံုး ျပန္လႊတ္ေပးရန္ အစုိးရအား ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။
ထုိ႔ျပင္ တိုင္းရင္းသား ပဋိပကၡမ်ားအား ေျဖရွင္း၊ အေျဖရွာရန္ အားထုတ္မွႈမ်ားကုိ အရွိန္အဟုန္ ျမႇင့္တင္သင့္သည္ဟု ကြင္တားနားက ဆိုခဲ့ၿပီး တိုင္းရင္းသားအုပ္စုမ်ား ခံစားေနရသည့္ ေရရွည္ နာက်ည္းခ်က္မ်ားႏွင့္ အျမစ္တြယ္ေနသည့္ စုိးရိမ္မွႈမ်ားအား ေျဖရွင္းေပးသင့္သည္ဟု တိုက္တြန္းခဲ့သည္။
“ဆက္လက္ျဖစ္ပြါးေနတဲ့ ပဋိပကၡေတြ အထူးသျဖင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ပြါးေနတဲ့ ပဋိပကၡေတြနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး အရပ္သားေတြကို တိုက္ခုိက္မွႈေတြ၊ တရားမဲ့စြာ သတ္ျဖတ္မွႈေတြ၊ လိင္ပုိင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မွႈေတြ၊ ေနအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးရမွႈေတြ၊ ႏွိပ္စက္ခံရမွႈေတြ စတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မွႈေတြ ရွိေနပါတယ္လို႔ တိုင္ၾကားခ်က္ေတြကို က်ေနာ္ ဆက္လက္ လက္ခံရရွိေနတုန္းပါပဲ။ ဒီ့အျပင္ ေျမျမႇဳပ္မိုင္း အသံုးျပဳမွႈေတြ၊ ကေလးစစ္သား အသံုးျပဳမွႈေတြ၊ ပဋိပကၡအတြင္းမွာ ပါဝင္ပတ္သတ္ေနတဲ့ အဖြဲ႔အားလံုးက က်ဴးလြန္ေနတယ္ ဆုိတဲ့ အဓမၼ လုပ္အားေပး ခုိင္းေစမွႈေတြ၊
ေပၚတာ ထမ္းခုိင္းမွႈေတြ စတဲ့ စြပ္စြဲ တိုင္ၾကားခ်က္ေတြကိုလည္း က်ေနာ္ လက္ခံ ရရွိထားပါတယ္” ဟု သူကဆိုသည္။
ထုိစြပ္စြဲခ်က္မ်ားအား ဦးစားေပး ေျဖရွင္းေပးရန္ လိုအပ္ေၾကာင္းႏွင့္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မွႈ
ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ နာက်ည္းမွႈမ်ားကုိ ကုိင္တြယ္ ေျဖရွင္းေပးရန္ လိုအပ္ေၾကာင္းကုိလည္း သူက ထပ္ေလာင္း
ေျပာဆိုသည္။
ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္ ျဖစ္ပြါးခဲ့ေသာ ပဋိပကၡသည္ လူအမ်ား၏ စိတ္ထဲတြင္ နက္ရွိဳင္းစြာ အျမစ္တြယ္ေနသည့္ မလိုမုန္းထားမွႈမ်ားကို ေပၚလြင္ေစခဲ့သည့္အျပင္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ စစ္တပ္မွ ဖိႏွိပ္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပုိင္း ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္တြင္ အာဏာ ရယူခဲ့သည့္ ယခုလက္ရွိ အစုိးရ၏ ကတိကဝတ္ ျဖစ္ေသာ လူ႔အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္ေပးမည္ ဆိုသည့္ ကတိအားလည္း သံုးသပ္ေဝဖန္စရာ ျဖစ္လာေစခဲ့သည္။
ရခုိင္ျပည္နယ္ရွိ လူ ၅၇ ဦးအား အင္တာဗ်ဴး ျပဳလုပ္ကာ သက္ေသမ်ားကုိ ကုိးကား ေရးသားထားသည့္ နယူးေယာက္ အေျခစုိက္ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည္မွႈအဖြဲ႔ (HRW) ၏ ယခုအပတ္ထုတ္ အစီရင္ခံစာ တေစာင္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ အနည္းဆံုး ၈ဝဝ,ဝဝဝ ခန္႔ ရွိေနေသာ ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားအေပၚ ႏုိင္ငံေတာ္မွ ပါဝင္ပတ္သတ္ေနသည့္ ႏွိပ္စက္မွႈမ်ားႏွင့္ ခြဲျခားဆက္ဆံမွႈမ်ား ရွိေနသည္ဟု ဆိုထားသည္။
“အဲဒီ့စြပ္စြဲခ်က္ေတြ မွန္မမွန္ စိစစ္ဖုိ႔ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ အခြင့္မရွိေပမဲ့ ဒါေတြဟာ အလြန္စုိးရိမ္စရာ ေကာင္းပါတယ္” ဟု ကြင္တားနားက ဆိုသည္။
ကြင္းတားနားသည္ သူ၏ ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားကို လာမည့္ ကုလသမၼဂၢ အေထြေထြ ညီလာခံတြင္ တင္ျပမည္ဟု ဆိုသည္။
ျငင္းဆိုမွႈမ်ားႏွင့္ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းျခင္း ခံရသူမ်ားအေပၚ ႏွိပ္စက္ညွဥ္းပန္းမွႈမ်ား ႏွင့္ လံုျခံဳေရးႏွင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႔အင္အား အလြန္အကၽြံ အသံုးျပဳမွႈ အပါအဝင္ ရခုိင္ျပည္နယ္ အတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ေနသည္ဟူေသာ စြပ္စြဲခ်က္မ်ား
ႏွင့္ ပတ္သတ္၍ လြတ္လပ္၍ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ေလာက္ေသာ စံုစမ္းစစ္ေဆးမွႈ တရပ္ျပဳလုပ္ရန္ ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ ေသာမတ္စ္အိုေဟး ကြင္တားနားက ေတာင္းဆိုလိုက္သည္။
“ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ဘာေတြျဖစ္ခဲ့သလဲဆိုတာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ဖို႔နဲ႔ တာဝန္ခံမွႈေတြ ရွိဖို႔ဟာ အေျခခံ က်ၿပီး အေရးႀကီးလွပါတယ္” ဟု ေသာမတ္စ္ ကြင္တားနားက သူ၏ ေျခာက္ရက္ၾကာ အခ်က္အလက္ ရွာေဖြ ေလ့လာ စံုစမ္းေရး ခရီးစဥ္ ၿပီးဆံုးခဲ့သည့္ စေနေန႔က ေျပာၾကားလိုက္သည္။
“ဒါေတြ မပါဘဲ ျပန္လည္စည္းလံုးညီညြတ္ေရးဟာ မျဖစ္ႏုိင္သလို ပံုႀကီးခ်ဲ႕မွႈေတြနဲ႔ လိုရာဆြဲၿပီး သတင္းပံုဖ်က္မွႈေတြက သံသယေတြနဲ႔ တင္းမာမွႈေတြကို ပုိမို ေတာက္ေလာင္လာေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု သူက ဆုိသည္။
စံုစမ္းစစ္ေဆးမွႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္အတြက္ ျမန္မာ့ လႊတ္ေတာ္သည္ အသင့္ေတာ္ဆံုးျဖစ္သည္ ဟုလည္း ကြင္တားနားက ဆိုသည္။
“ခက္ခဲၿပီး လိုအပ္ေနတဲ့ ဒီတာဝန္ကုိ ယူဖုိ႔အတြက္ ေကာ္မရွင္ တရပ္ကုိ ဖြဲ႔စည္းေပးဖုိ႔ အသင့္ေတာ္ဆံုးဟာ ပါတီစံု၊ လူမ်ိဳးစံု ပါဝင္တဲ့ တခုတည္းေသာ အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္တဲ့ လႊတ္ေတာ္လို႔ က်ေနာ္ယံုၾကည္ပါတယ္” ဟု သူ၏ ေၾကညာခ်က္ ထဲတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
“ပထမ အဆင့္ အေနနဲ႔ စစ္မွန္တဲ့ ေကာ္မရွင္ကုိ ဘယ္လို ပံုေဖာ္ဖြဲ႔စည္းသင့္တယ္ ဆိုတာနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ အၾကံဉာဏ္နဲ႔ အျမင္ေတြ ရရွိဖို႔အတြက္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံရသူေတြ အပါအဝင္ သက္ဆိုင္သူ အားလံုး ပါဝင္တဲ့ တိုင္ပင္
ေဆြးေႏြးမွႈ လုပ္ငန္းစဥ္တရပ္ ရွိသင့္ပါတယ္” ဟု ကြင္တားနားက ဆုိသည္။
“ဒီလို ၾကံဳေတြ႔ဖူးတဲ့ တျခားႏုိင္ငံေတြရဲ႕ အေတြ႔အၾကံဳေတြကေန သင္ခန္းစာ ယူသင့္ပါတယ္။ ကုလသမဂၢနဲ႔ တျခား
ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းေတြကလည္း အကူအညီေတြ ေပးပါလိမ့္မယ္” ဟု ဆိုသည္။
ထုိ႔ျပင္ အဖမ္းဆီးခံထားရေသာ ကုလသမဂၢ ဝန္ထမ္း ေျခာက္ဦးကုိ ျပန္လႊတ္ေပးေရး၊ ယံုၾကည္ခ်က္ အက်ဥ္းသားမ်ား အား လႊတ္ေပးေရးႏွင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ တိုက္ခုိက္မွႈမ်ား ရပ္စဲေရးတို႔ကုိလည္း ကြင္တားနားက ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။
ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္ ျဖစ္ပြါးခဲ့သည့္ ပဋိပကၡမ်ားႏွင့္ ပတ္သတ္ေနသည္ဟု ဆိုကာ အဖမ္းခံထားရေသာ ကုလသမဂၢ ဝန္ထမ္း ေျခာက္ဦးႏွင့္လည္း အင္းစိန္ႏွင့္ ဗူးသီးေတာင္ အက်ဥ္းေထာင္မ်ားတြင္ သြားေရာက္ေတြ႔ဆံုကာ ေမးျမန္း ခဲ့သည့္အျပင္ ႏုိင္ငံတကာ အန္ဂ်ီအို အဖြဲ႔မ်ားမွ ဝန္ထမ္း တခ်ိဳ႕လည္း အလားတူ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းျခင္း ခံထားရ သည္ဟု သတင္းမ်ား ရရွိခဲ့ေၾကာင္းလည္း ကြင္တားနားက ဆိုသည္။ အျခား ဖမ္းဆီးခံထားရသူမ်ားမွာ ကမၻာ့စားနပ္ရိကၡာ အစီအစဥ္ (WFP) ႏွင့္ နယ္စည္းမျခား ဆရာဝန္မ်ား အဖြဲ႔မွ ဝန္ထမ္းမ်ား ျဖစ္ၾကသည္ဟု လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔မ်ားက ဆိုၾကသည္။
“က်ေနာ္ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ အင္တာဗ်ဴးေတြကုိ အေျခခံၿပီး ေျပာရမယ္ဆုိရင္ သူတို႔ကုိ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းထားစဥ္မွာ သူတို႔ အေပၚ ဆက္ဆံပံုနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး ျပင္းျပင္းထန္ထန္ စိုးရိမ္မိပါတယ္” ဟု ကြင္တားနားက ေျပာဆိုလိုက္ၿပီး ထုိသူတို႔ အေပၚ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားမွာလည္း အေျခအျမစ္ မရွိဟု ယံုၾကည္ေၾကာင္းႏွင့္ ၎တို႔၏ ရပိုင္ခြင့္မ်ားကုိလည္း ျငင္းပယ္ျခင္း ခံထားရေၾကာင္း ေျပာသည္။
ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္ ဇြန္လအတြင္း ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ားႏွင့္ မူဆလင္ အသုိင္းအဝိုင္းအၾကား ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ပြါးခဲ့ရၿပီး အနည္းဆံုး လူ ၇၈ ဦး ေသဆံုးကာ ေထာင္ႏွင့္ခ်ီ၍ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရသည္ဟု သတင္းမ်ားက ဆိုၾကသည္။
အၾကမ္းဖက္မွႈမ်ားေၾကာင့္ အိုးအိမ္ႏွင့္ စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမ်ား ပ်က္ဆီးဆံုးရွံဳးခဲ့ရသူမ်ား၏ ဒုကၡမ်ားကုိ ကုိယ္တိုင္
ျမင္ခဲ့ရသူ ကြင္တားနားက “ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနဟာ ဆိုးဝါးေနပါတယ္” ဟု မွတ္ခ်က္ခ် သြားသည္။
အိုးအိမ္ဆံုးရွံဳးခဲ့ရသူမ်ား အထူးသျဖင့္ ဒုကၡသည္ စခန္းႀကီးမ်ားတြင္ ခိုလွံႈေနရေသာ ဒုကၡသည္မ်ား၏ အေရးေပၚ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကုိ ကူညီေျဖရွင္းေပးႏုိင္ေရး အတြက္ အေရးေပၚ ဂ႐ုစုိက္မွႈမ်ားလည္း လိုအပ္သည္ဟု သူက ဆိုခဲ့ၿပီး
ျမန္မာအစုိးရ၏ အကူအညီ ေတာင္းခံမွႈအေပၚ တံု႔ျပန္ကူညီရန္ အတြက္လည္း ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအဝိုင္းကုိ တိုက္တြန္းလိုက္သည္။
ထို႔ျပင္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ စည္းလံုးညီညြတ္ေရးအတြက္ ျမန္မာအစုိးရ အေနျဖင့္ ညီညြတ္မွႈကို အေျခခံကာ ရခုိင္ဗုဒၶဘာသာ အသုိင္းအဝိုင္းႏွင့္ ႐ုိဟင္ဂ်ာ အသုိင္းအဝိုင္းအၾကား ခြဲျခားမွႈ မရွိေသာ ေရရွည္နည္းဗ်ဴဟာ တရပ္ လိုအပ္သည္ဟု အေလးအနက္ ေျပာဆိုသည္။
ထုိ႔ျပင္ ကြင္တားနားသည္ ၎၏ ခရီးစဥ္အတြင္း အင္းစိန္အက်ဥ္းေထာင္တြင္ အက်ဥ္းက်ေနသည့္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားႏွင့္လည္း ေတြ႔ဆံုခဲ့ၿပီး ၎တို႔ကို အျမန္ဆံုး ျပန္လႊတ္ေပးရန္ အစုိးရအား ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။
ထုိ႔ျပင္ တိုင္းရင္းသား ပဋိပကၡမ်ားအား ေျဖရွင္း၊ အေျဖရွာရန္ အားထုတ္မွႈမ်ားကုိ အရွိန္အဟုန္ ျမႇင့္တင္သင့္သည္ဟု ကြင္တားနားက ဆိုခဲ့ၿပီး တိုင္းရင္းသားအုပ္စုမ်ား ခံစားေနရသည့္ ေရရွည္ နာက်ည္းခ်က္မ်ားႏွင့္ အျမစ္တြယ္ေနသည့္ စုိးရိမ္မွႈမ်ားအား ေျဖရွင္းေပးသင့္သည္ဟု တိုက္တြန္းခဲ့သည္။
“ဆက္လက္ျဖစ္ပြါးေနတဲ့ ပဋိပကၡေတြ အထူးသျဖင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ပြါးေနတဲ့ ပဋိပကၡေတြနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး အရပ္သားေတြကို တိုက္ခုိက္မွႈေတြ၊ တရားမဲ့စြာ သတ္ျဖတ္မွႈေတြ၊ လိင္ပုိင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မွႈေတြ၊ ေနအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးရမွႈေတြ၊ ႏွိပ္စက္ခံရမွႈေတြ စတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မွႈေတြ ရွိေနပါတယ္လို႔ တိုင္ၾကားခ်က္ေတြကို က်ေနာ္ ဆက္လက္ လက္ခံရရွိေနတုန္းပါပဲ။ ဒီ့အျပင္ ေျမျမႇဳပ္မိုင္း အသံုးျပဳမွႈေတြ၊ ကေလးစစ္သား အသံုးျပဳမွႈေတြ၊ ပဋိပကၡအတြင္းမွာ ပါဝင္ပတ္သတ္ေနတဲ့ အဖြဲ႔အားလံုးက က်ဴးလြန္ေနတယ္ ဆုိတဲ့ အဓမၼ လုပ္အားေပး ခုိင္းေစမွႈေတြ၊
ေပၚတာ ထမ္းခုိင္းမွႈေတြ စတဲ့ စြပ္စြဲ တိုင္ၾကားခ်က္ေတြကိုလည္း က်ေနာ္ လက္ခံ ရရွိထားပါတယ္” ဟု သူကဆိုသည္။
ထုိစြပ္စြဲခ်က္မ်ားအား ဦးစားေပး ေျဖရွင္းေပးရန္ လိုအပ္ေၾကာင္းႏွင့္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မွႈ
ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ နာက်ည္းမွႈမ်ားကုိ ကုိင္တြယ္ ေျဖရွင္းေပးရန္ လိုအပ္ေၾကာင္းကုိလည္း သူက ထပ္ေလာင္း
ေျပာဆိုသည္။
ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္ ျဖစ္ပြါးခဲ့ေသာ ပဋိပကၡသည္ လူအမ်ား၏ စိတ္ထဲတြင္ နက္ရွိဳင္းစြာ အျမစ္တြယ္ေနသည့္ မလိုမုန္းထားမွႈမ်ားကို ေပၚလြင္ေစခဲ့သည့္အျပင္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ စစ္တပ္မွ ဖိႏွိပ္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပုိင္း ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္တြင္ အာဏာ ရယူခဲ့သည့္ ယခုလက္ရွိ အစုိးရ၏ ကတိကဝတ္ ျဖစ္ေသာ လူ႔အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္ေပးမည္ ဆိုသည့္ ကတိအားလည္း သံုးသပ္ေဝဖန္စရာ ျဖစ္လာေစခဲ့သည္။
ရခုိင္ျပည္နယ္ရွိ လူ ၅၇ ဦးအား အင္တာဗ်ဴး ျပဳလုပ္ကာ သက္ေသမ်ားကုိ ကုိးကား ေရးသားထားသည့္ နယူးေယာက္ အေျခစုိက္ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည္မွႈအဖြဲ႔ (HRW) ၏ ယခုအပတ္ထုတ္ အစီရင္ခံစာ တေစာင္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ အနည္းဆံုး ၈ဝဝ,ဝဝဝ ခန္႔ ရွိေနေသာ ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားအေပၚ ႏုိင္ငံေတာ္မွ ပါဝင္ပတ္သတ္ေနသည့္ ႏွိပ္စက္မွႈမ်ားႏွင့္ ခြဲျခားဆက္ဆံမွႈမ်ား ရွိေနသည္ဟု ဆိုထားသည္။
“အဲဒီ့စြပ္စြဲခ်က္ေတြ မွန္မမွန္ စိစစ္ဖုိ႔ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ အခြင့္မရွိေပမဲ့ ဒါေတြဟာ အလြန္စုိးရိမ္စရာ ေကာင္းပါတယ္” ဟု ကြင္တားနားက ဆိုသည္။
ကြင္းတားနားသည္ သူ၏ ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားကို လာမည့္ ကုလသမၼဂၢ အေထြေထြ ညီလာခံတြင္ တင္ျပမည္ဟု ဆိုသည္။
No comments:
Post a Comment
စာဖတ္သူမ်ားကြန္မန္.ေပးနုိင္ပါသည္။